ઘણાં વર્ષોથી અયોધ્યામાં રામ મંદિર બનાવવાની માંગ ચાલી રહી હતી, જેના માટે ઘણા નેતાઓ, સંતો તથા ભક્તોએ ખુબ જ મહેનત કરી હતી. જ્યારે રામ મંદિર બનવાની પરવાનગી પ્રાપ્ત થઇ ત્યાર બાદ નેપાળનું કહેવું હતું કે, રામ ભગવાનની જે અયોધ્યાન નગરી હતી તે ભારતની ન હતી.શ્રીરામ નેપાળના હતા, અને તેમની નગરીનું નામ અયોધ્યાપૂરી હતું. જો, કે આ વાતને ફગાવી દેવામાં આવી હતી. તાજેતરમાં રામ મંદિરનું ભૂમિ પૂજન થયું છે, ત્યાં લોકોમાં હવે રામ મૂર્તિને લઇને ચર્ચા જોવા મળી રહી છે. જી, હાં રામ મંદિર માટે શ્રી રામની મૂછોવાળી મૂર્તિની માંગ કરવામાં આવી રહી છે. આવો જાણીએ શું છે ઘટના…
એક સમયે રાષ્ટ્રીય સ્વંય સેવક સંઘ (RSS)ના દિગ્ગજ નેતા અને હવે પોતાનું અલગ હિન્દુત્વવાદી સંગઠન ચલાવનારા મહારાષ્ટ્રના સંભાજી ભીડેએ મા માંગ કરી છે કે અયોધ્યામાં બનાનારું રામ મંદિરમાં ભગવાન રામની જે મૂર્તિ મૂકવામાં આવશે. તે મૂર્તિ મૂછોવાળી હોવી જોઇએ. તેમણે ભાર આપીને કહ્યું કે ભગવાન રામની મૂર્તિ મૂછોવાળી જ હોવી જોઇએ.
ત્યાર બાદ સવાલ ઉભો હતો થયો છે કે, શું ભગવાન રામની મૂછો હતી…આ વાતને લઇને અલગ અલગ વાતો કહેવામાં આવી રહી છે. આપણા દેશમાં ઘણાં દેવી-દેવતાઓની મૂર્તિઓ મૂછોની સાથે છે પરંતુ તેની સંખ્યા ઓછા પ્રમાણમાં છે. સંભાજીએ જોશ સાથે કહ્યું છે કે, જો ભગવાન રામની મૂર્તિની મૂછો નહીં હોય તો ખરેખર ભગવાન રામની છબી જાહેર નહીં કરી શકાય.
જો કે, દેશ-વિદેશમાં ભગવાન રામના જેટલા મંદિર અને મૂર્તિઓ છે તે બધી મૂર્તિ મૂછો વિનાની છે. તે મૂર્તિઓને લઇને ક્યારેય વિવાદ ઉભો થયો નથી. આ વિવાદની ઘટના પહેલી વખત બની રહી છે.
ત્રેતાયુગમાં, જ્યારે ભગવાન રામનો વિચાર કરવામાં આવતો હતો, ત્યારે શું થતું હતું? સામાન્ય રીતે ભગવાન રામના અવતારનો ઉલ્લેખ વેદોમાં કરવામાં આવ્યો છે, તેમાં મૂછો હતી કે નહીં તેનો કોઈ ઉલ્લેખ નથી, પરંતુ રામ જે યુગમાં પૃથ્વી પર આવ્યા તે ત્રેતાયુગ માનવામાં આવે છે, સામાન્ય રીતે સનાતન ધર્મમાં મૂછો અને દાઢી રાખવાનો રિવાજ હતો.
ઈંદોરમાં ભગવાન રામની મૂછોવાળી પ્રતિમાનું મંદિર: જો કે, દેશમાં ચોક્કસપણે ભગવાન રામના આવા મંદિરો છે, જ્યાં તેમનું સ્વરૂપ મૂછો સાથે સંકળાયેલું છે. મધ્યપ્રદેશના ઇન્દોરમાં શ્રી રામનું એક મંદિર છે, જ્યાં તેમને મૂછો છે. તે ઉપરાંત લક્ષ્મણને પણ મૂછો છે. કુમાવતપુરામાં સ્થિત આ મંદિર 150 વર્ષ જૂનું કહેવામાં આવી રહ્યું છે.
હનુમાનની પ્રતિમામાં પણ મૂછો: લોકોમાં એવી માન્યતા છે કે, જો રાજા દશરથને દાઢી અથવા મૂછ હોઇ શકે, તો રામને મૂછ હોવી જ જોઇએ. આ ઉપરાંત રાજસ્થાનના એક મંદિરમાં પણ હનુમાનની મૂછોની પ્રતિમા છે. આ મંદિર ફક્ત હનુમાનજીની મૂછોને કારણે જ લોકપ્રિય છે.
બ્રહ્માને છોડીને અન્ય દેવતા દાઢી મૂછ વિનાના: હિન્દુ ધર્મમાં બ્રહ્મા સિવાય કોઈ પણ દેવતા અથવા મૂર્તિઓની તસવીરો સામાનતા જોવા મળતી નથી. કેટલીક જગ્યાએ શિવની મૂર્તિઓમાં મૂછો જોવા મળે છે પરંતુ વિષ્ણુ, કૃષ્ણ, રામ અને અન્ય દેવતાઓની મૂછોવાળી મૂર્તિઓ જ નજરમાં આવે છે. દેવતાઓની મૂર્તિઓ સામાન્ય રીતે તેમના શાશ્વત કિશોરવયના સ્વરૂપમાં બનાવવામાં આવે છે.જેને ધ્યાનમાં રાખીને, મૂછો મૂર્તિઓ અથવા ફોટોગ્રાફ્સમાં બનાવવામાં આવતી નથી.
ભગવાના યુવા સ્વરુપની મૂર્તિઓનું ચલણ: એવું કહેવામાં આવે છે કે, જૂની અથવા આદિમ સમાજમાં, દેવતાઓ મૂછો ધરાવતા હતા, પરંતુ સંસ્કૃતિની શરૂઆત પછી અને શહેરોના ઉદય પછી, મૂર્તિઓ અને ઉપાસનાની પરંપરાને ભગવાનના યુવાન સ્વરૂપની અનુભૂતિ માનવામાં આવે છે. માત્ર ઉત્તર ભારતમાં જ નહીં, પણ દક્ષિણ ભારતમાં પણ, આવી મૂર્તિઓનો રિવાજ છે. ફક્ત ઉત્તર ભારતમાં ભગવાનની બધી મૂર્તિઓ ગૌરવર્ણની બતાવવામાં આવે છે, જ્યારે દક્ષિણ ભારતની શિલ્પોમાં પણ એક અલગ શૈલી જોવા મળે છે અને આ દેવતાઓની મૂર્તિઓ સામાન્ય રીતે કાળા રંગની હોય છે.
તેથી આ અંગે સંશોધન કરવાની જરૂર છે: શું તે રાજા રવિ વર્માની અસર હતી, જેમણે પોતાની પસંદગીથી દેવતાઓની મૂછો ઉડાવી દીધી હતી. આ અંગે સંશોધન જરૂરી છે. અત્યારે સત્ય એ છે કે, આપણે દાઢી અને મૂછ વગર આપણા દેવતાઓને પસંદ કરીએ છીએ, ભલે તેઓ રામ જ કેમ ન હોય, જેને હિન્દુ શકિતનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે.
ઋગ્વેદ શું કહે છે: ‘રામ’ શબ્દનો ઉપયોગ ઋગ્વેદ (10–3–3 અને 10–73–14) માં ફક્ત બે જગ્યાએ થાય છે. તેમાંથી એક કાળા રંગના અર્થમાં પણ છે, તથા વ્યક્તિના અર્થમાં એક સ્થાન પર છે.